Cyfrowe Miejsce Pamięci
Najedź na obraz aby obrócić
Kliknij na obraz aby obrócić
Zakładowy Dom Kultury Zakładów Chemicznych, 1992
Oświęcimskie Centrum Kultury, obecnie
Budynek Oświęcimskiego Centrum Kultury - dawniej Zakładowego Domu Kultury
Zakładów Chemicznych Oświęcim - oddany do użytku w 1962 roku, do dziś wyróżnia się
spośród obiektów zbudowanych w Polsce, a służących celom kulturalnym.
Jego bryła zwraca uwagę monumentalnością. Budowę Domu Kultury rozpoczęto
w 1958 roku według wyróżnionego projektu warszawskich architektów: Józefa Zbigniewa
Polaka, Mirosława Jagiełły i Stanisława Brykalskiego. Projekt ulegał zmianie podczas
realizacji, a wszelkie zmiany wprowadzali w życie, na podstawie wskazówek projektantów,
oświęcimscy architekci: Tadeusz Gabor i Andrzej Rygiel, pełnomocnicy ds. budowy,
sprawujący nadzór nad autorskim projektem
Budynek dysponuje piękną salą widowiskową na 516 miejsc, sceną z
zapleczem technicznym, garderobami i tzw. kieszenią sceny z rampą. Nic dziwnego, bo
przecież miał być... teatrem. Teatr nie powstał, nie zainstalowano obrotowej sceny z
zapadniami, jak było w planach, ale Oświęcim zyskał wielofunkcyjną salę widowiskową, w
której odbywać się mogą spektakle teatralne, recitale, widowiska operowe i operetkowe,
projekcje filmowe. Oprócz sali widowiskowej, w budynku o kubaturze ponad 4600 m
kwadratowych, znalazły się również mniejsze pomieszczenia, służące prowadzonej
działalności.
Niepowtarzalne są malowidła ścienne Witolda Kaczanowskiego - cenionego
polskiego artysty, które w części przetrwały do dzisiaj - wśród nich sygnowana datą 1961
kompozycja malarska na suficie i ścianie na balkonie sali widowiskowej oraz wykonana w
1962 roku, przez architekta i rzeźbiarza Franciszka Habdasa z innymi twórcami, mozaika
na ścianie frontowej budynku, zaprojektowana przez Józefa Zbigniewa Polaka z
zespołem.
Najedź na obraz aby obrócić
Kliknij na obraz aby obrócić
Most żelbetowy na rzece Sole w Oświęcimiuwybudowany w 1924
Widok z kładki na Most Piastowski, rok 2020
Most Piastowski nad Sołą w Oświęcimiu w okresie przedwojennym stanowił
powód do dumy dla mieszkańców miasta. Budowa przeprawy rozpoczęła się w 1912 roku, gdy
ówczesne władze Oświęcimia z burmistrzem Romanem Mayzlem uznały, że stary, drewniany
most, znajdujący się od północnej strony wzgórza zamkowego (w rejonie dzisiejszej kładki
dla pieszych) nie przystaje już do potrzeb rozwijającego się miasta. Uroczyście oddano
go do użytku niemal 100 lat temu, 26 października 1924 roku. Była to bardzo nowoczesna
konstrukcja na ówczesne czasy.
Fotopolska.eu
Fotopolska to ogromny portal z bogatą bazą zdjęć, starych oraz
nowych.
Wiele z tych zdjęć jest bogato opisana i każde z nich ma swoje położenie na mapie, dzięki czemu bardzo łatwo pozwala ona na znalezienie interesujących nas zabytków i ich miejsca położenia, a także pozwala znaleść wiele dodatkowych informacji na ich temat.
Pozostałe źródła
Fotopolska to ogromny portal z bogatą bazą zdjęć, starych oraz
nowych.Wiele z tych zdjęć jest bogato opisana i każde z nich ma swoje położenie na mapie, dzięki czemu bardzo łatwo pozwala ona na znalezienie interesujących nas zabytków i ich miejsca położenia, a także pozwala znaleść wiele dodatkowych informacji na ich temat.
Najedź na obraz aby obrócić
Kliknij na obraz aby obrócić
Zdjęcie synagogi z roku 1941
Po lewej synagoga, a po prawej muzeum żydowskie, obecnie
Synagoga Chewra Lomdei Misznajot to synagoga typu bet midrasz (ze
specjalnym pomieszczeniem przeznaczonym do studiów talmudycznych dla chłopców i
mężczyzn) znajdująca się w Oświęcimiu, przy placu księdza Jana Skarbka 5, dawniej
zwanego placem Szpitalnym oraz ulicą Kościelną.
Historia synagogi sięga 1893 roku gdy zaraz po zarejestrowaniu bractwa
Chewra Lomdei Misznajot narodziły się koncepcje powstania synagogi, jednak budowa
rozpoczęła się w 1913 r. i nowy budynek został oddany do użytku przed wrześniem 1918
roku. Był to niewielki, parterowy budynek na planie prostokąta. Elewacja została
skromnie ozdobiona, element dekoracyjny stanowiły także duże okna zamknięte łukiem.
Wewnątrz umieszczono dwie sale: większą przeznaczoną dla mężczyzn oraz mniejszą –
kobiecą. Stowarzyszenie korzystało z budynku do 1939 roku.
W czasie II wojny światowej Niemcy zamienili synagogę na magazyn
wojskowy, składowano w niej m.in. amunicję. Jej wnętrze uległo w tym czasie zniszczeniu.
Po drugiej wojnie światowej grupa oświęcimskich Żydów, ocalałych z Zagłady, przywróciła
jej pierwotną funkcję, jednak po kilku latach opuścili oni Oświęcim i Polskę. Po ich
wyjeździe budynek stał pusty, a w 1977 r. przeszedł na własność Skarbu Państwa. Używano
go do różnych celów. Mieściła się w nim na przykład hurtownia dywanów.
W 1997 r. synagoga została wpisana na listę zabytków. Rok później
synagoga przeszła na własność Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej potem
przekazano ją Auschwitz Jewish Center Foundation. Fundacja przeprowadziła gruntowny
remont budynku. Uroczyste otwarcie synagogi odbyło się 12 września 2000 roku.
Wprowadzono wówczas zwoje Tory, które przekazała Gmina Żydowska w Great Neck oraz
przybito mezuzę. Synagoga Chewra Lomdej Misznajot jest obecnie częścią kompleksu Centrum
Żydowskiego w Oświęcimiu.
Najedź na obraz aby obrócić
Kliknij na obraz aby obrócić
Zamek Piastów, ówcześnie Cesarsko-Królewskie Starostwo,
1910-1918
Widok na zamek z ul. Zamkowej, rok 2009
Zamek w Oświęcimiu składa się z wczesnogotyckiej wieży oraz
dwukondygnacyjnego, podpiwniczonego budynku i łącznika z lat 1929–1931 wybudowanego na
miejscu starszej zabudowy. Pod zamkiem ciągną się dwa tunele: starszy (zbudowany przed
1914 r.) i drugi wydrążony przez Niemców. Obecny budynek zamku oświęcimskiego wzniesiono
na początku XVI wieku, a w wiekach następnych wielokrotnie przebudowywano.
Pierwsze źródłowe zapiski o nim sięgają roku 1179, kiedy to nastąpiło
wyłączenie kasztelani oświęcimskiej spod jurysdykcji krakowskiej i przekazanie jej we
władanie książąt opolsko-raciborskich książę Kazimierz I przebudował i umocnił
zamek.
Podczas II wojny światowej zamek pełnił funkcje siedziby niemieckich
władz okupacyjnych w 1940–1944, wydrążone zostały wtedy pod nim tunele które to miały
być schronami przeciwlotniczymi.
W 2004 roku Urząd Miasta Oświęcim przeprowadził, przy wsparciu dotacji ze
środków unijnych, kapitalny remont zabytku, który zakończył się w 2006 r. a z dniem
01.01.2010 r. zamek oświęcimski zgodnie z Uchwałą Rady Miasta Oświęcim stał się siedzibą
muzeum.
Najedź na obraz aby obrócić
Kliknij na obraz aby obrócić
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, 1901
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, obecnie
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Oświęcimiu znajdujący na
się na ulicy Dąbrowskiego. Dokładna Data powstanie kościoła jest nie znana. Datuje się
jednak na przełom XII i XIII w. był wówczas to drewniany kościół przy grodzie
kasztelańskim. W 1241r. kościół jak i osada została zniszczona. Kolejną informacje
pojawiają się w 1326 r. są to dokumenty kościelne potwierdzające wpłaty daniny
kościelnej.
Znany kronikarz Jan Długosz wspominał o ogromnym zasięgu terytorialnym,
która to w jego czasaxch obejmowała blisko trzydzieści wsi.
W 1417r. wybudowano nowy, murowany kościół w stylu gotyckim. Świątynia
była wielokrotnie niszczona i odbudowywana. Pięciokrotnie kościół stawał w płomieniach.
Pierwszy raz w 1470 roku, odbudowa zajęła 2 lata i w 1472 roku została na nowo
poświęcona. Następnie w 1503r. została odbudowana lecz w stylu renesansowym. Ogień
niszczył kościół również w okresie potopu szwedzkiego w 1656 roku, później także w 1863
oraz 1881.
Podczas drugiej wojny światowej nowe plany urbanistyczne Oświęcimia
zakładały zburzenie kościoła, decyzji tej przeciwny był proboszcz i po interwencji Adam
Stefan Sapieha ówczesnego arcybiskupa. Jednak w 1941r. rozebrano mur wokół świątyni, a z
plebani urządzono siedzibę gestapo. Wytyczono również główną ulice miasta tuż obok
kościoła.
Najedź na obraz aby obrócić
Kliknij na obraz aby obrócić
Kościół NMP Wspomożenia Wiernych, lata 1930-1940
Kościół NMP Wspomożenia Wiernych, rok 2015
Kościół Matki Bożej Wspomożenia Wiernych znajduje się w Oświęcimiu na
ulicy Jagiełły. Prowadzony jest przez Salezjanów.
Historia zaczyna się w 31 maja 1894 od objawienie się Matki Bożej w
czasie procesji Bożego Ciała nad rumowiskiem podominikańskiego kościoła św. Krzyża To
wydarzenie natchnęło ks. Andrzeja Knycza do zajęcia się sprawą wykupu kościoła i
doprowadzenia do jego odbudowy. Już w 1904r. świątynia została poświęcona. W 1907r. do
Kościoła przywieziono kopie obrazu Matki Bożej Wspomożenia Wiernych. Wykonał ją Jan
Szczęsny Stankiewicz.
Podczas 2 wojny światowej podczas największy nalotów alianckich 13
września 1944r. kościół w żaden sposób nie ucierpiał.
24. Listopada 1952 roku parafia została erygowana przez Arcybiskupa
Eugeniusza Baziaka, Uroczystości Konsekracji Kościoła odbyły się 24 września
1997r.
Ciekawa strona
Adam Buchała
Sebastian Paw
Rafał Piekarczyk
Aleksy Żorawik
Remigiusz Bratek
Sebastian Paw
Rafał Piekarczyk
Aleksy Żorawik
Remigiusz Bratek
Najedź na obraz aby obrócić
Kliknij na obraz aby obrócić
Rynek Główny w Oświęcimiu, rok 1914
Rynek Główny w Oświęcimiu, obecnie
Rynek został wytyczony w połowie XVI wieku jako główny plac handlowy w
Oświęcimiu. Pierzeje kwadratowego Rynku stanowiła drewniana zabudowa, a rozplanowanie
działek lokacyjnych w wielu przypadkach jest zgodne z obecną zabudową.
Wiadomo, że w XVI wieku wzniesiono piętrowy ratusz, ale zabudowa przy
rynku nadal była drewniana. Według
relacji Jana Nepomucena Gątkowskiego pośrodku rynku znajdował się piętrowy ratusz z
zegarem. Rynek otaczały wówczas trzy kamienice, figura św. Jana Nepomucena i głęboka
studnia miejska. Na rynku obok ratusza znajdował się również stawek z wodą, której
używano podczas gaszenia pożarów. W drugiej połowie XIX wieku, po dwóch pożarach,
zabudowę przy rynku odbudowano, w większości murowaną.
W czasie II wojny światowej rynek
został częściowo przebudowany przez Niemców. Podcienia przy ul. Plebańskiej i w
narożniku dawnego Hotelu "Herz" są częściowo zrealizowanym fragmentem projektu
kompleksowej przebudowy rynku. W tym czasie została usunięta z rynku płyta Grobu
Nieznanego Żołnierza i figura Św. Jana Nepomucena. Wycięto także drzewa, które posadzono
w okresie międzywojennym. Dokonana w latach 2012-13 rewitalizacja płyty rynku głównego
ukazuje historię miasta poprzez wyeksponowanie i podświetlenie fragmentów murów XVI w.
ratusza oraz odtworzenie przedwojennej studni miejskiej.
W 2009r. wyburzona została tęcza czyli pawilon handlowy wybudowany na
bunkrze z okresu II wojny światowej, to wydarzenie rozpoczęło rewitalizację
oświęcimskiego rynku.
Najedź na obraz aby obrócić
Kliknij na obraz aby obrócić
Szpital w Oświęcimiu, lata 1977-1978
Szpital w Oświęcimiu, obecnie
W latach 1941–42 Niemcy w budynku Księży Salezjanów uruchamiają Szpital z
oddziałami o profilu lecznictwa podstawowego, z których Polacy mogą korzystać tylko
sporadycznie, a w Rajsku koło Oświęcimia w czasie wojny funkcjonował Instytut Higieny i
Czystości Rasowej, nadzorowany przez SS.
W roku 1945 z inicjatywy Polskiego Czerwonego Krzyża powstają doraźne
punkty szpitalne, głównie dla ciężko chorych byłych więźniów obozu
koncentracyjnego.
W roku 1951 r. po generalnym remoncie i adaptacji pałacyku z XIX wieku w
Rajsku uruchomiono Szpital liczący 56 łóżek obejmujących dwie specjalności — oddział
chorób wewnętrznych oraz oddział chirurgiczny.
Kolejne lata przynoszą w wyniku potrzeb, starań władz i dyrekcji Szpitala możliwość
lokalizacji w budynkach O. Salezjanów w Oświęcimiu przenoszonego z Rajska oddziału
położniczego, a także Oddział wewnętrzny i Oddział dziecięcy. Zostaje utworzone pierwsze
laboratorium .
22 lipca 1965 r. następuje uroczyste otwarcie Szpitala na 436 łóżek z udziałem
Wiceministra Zdrowia i innych oficjalnych przedstawicieli.
W roku 1992 po bardzo trudnym 6-letnim okresie budowy, z uwagi na
zmieniających się wykonawców robót, zostaje oddany do użytku 60-łóżkowy Pawilon
Psychiatryczny.
W roku 1993 w Rajsku w miejscu byłej siedziby oddziału Psychiatrycznego, po adaptacji
otwarto Oddział Opiekuńczo Leczniczy o profilu psychiatrycznym na 45 łóżek, który
później został przekształcony w Zakład Opiekuńczo Leczniczy.
Ciekawa strona